Jorge Fernández Díaz, winnaar van de Caviaprijs: "In een wereld waar leugens de wet zijn, zal de waarheid een nobele zaak blijven."

Uwe Majesteiten, voorzitter van de Vocento Groep, directeur van de Koninklijke Spaanse Academie, vrienden, dames en heren:

Ik voel me verplicht dit gelukkige moment op te dragen aan mijn Asturische ouders, die het product waren van de armoede van de na-Spaanse Burgeroorlog en vervolgens van de grote epische emigrantenstrijd in Latijns-Amerika: Marcial en Carmina, hardwerkende obers in Buenos Aires die mijn toewijding aan de journalistiek en literatuur met zeer redelijke scepsis bekeken. Als ze nog in leven waren geweest, kunnen we er zeker van zijn dat ze vreugde en verbijstering zouden hebben ervaren toen ze hun zoon in januari de Nadal en in juni de Cavia zagen winnen. Ik deel dezelfde gevoelens van verrassing en vreugde, en ik dank de prestigieuze jury van de Mariano de Cavia, een legendarische prijs voor de hele internationale pers. Het is een grote eer voor mij om deze prijs te ontvangen in het land van de grootste columnisten die deze taal ooit heeft voortgebracht, meesters van wie ik een fervent lezer was en blijf. Ik aanvaard hem echter namens de trouwe infanterie van de journalistiek: ik was er ooit zelf een van en groeide op in een nieuwsredactie; Ik heb het over de verslaggevers die de hele dag op de grond aanwezig zijn, die erin slagen de meest gevoelige informatie te lekken die door de machthebbers verborgen wordt gehouden en die dit ongemakkelijke en vervloekte beroep in leven houden, terwijl het toch zo essentieel is voor een democratie.

Op het eerste gezicht gaat dit artikel – 'Welcome to Right-Wing Populism' – over hoe een staatshoofd herhaaldelijk een kritische journalist beledigt, en hoe die laatste reageert met zijn boekencollectie. Maar het verwijst eigenlijk naar iets minder persoonlijks en diepers, namelijk de transformatie die oude categorieën – liberalisme, conservatisme, sociaaldemocratie – ondergaan wanneer ze worden gekaapt door populistische formats. En hoe demagogie, persoonsverheerlijking en verdeeldheid, wanneer ze doelbewust staatsbeleid worden, niet alleen polarisatie, een cultuur van verering, bevestigingsbias en bubbels van betekenis genereren, maar ook een onhoudbare democratie van extremen, of wat een intellectueel uit mijn land ooit "een burgeroorlog der geesten" noemde.

Door de dynamiek van sociale media, de acties van zogenaamde "ingenieurs van chaos", of het voortdurend aanwakkeren van haat, kan zelfs de scherpzinnigste journalist in de valkuil trappen zich aan te passen aan de criteria van zijn eigen publiek en, bewust of onbewust, kalmte en gezond verstand te vergeten en zich te onderwerpen aan hun tribale tirannie. We mogen die geliefde en koppige "despoot" die ons leest of luistert en ons salaris betaalt, en die soms bevestiging eist van een vooroordeel, de ontkenning van een ongemakkelijk feit, de troost van een drogreden, niet boos maken. De gevaarlijkste beslissing is dus niet ideologisch, maar ethisch. Die bestaat erin soms zijn lokroep te weerstaan ​​en, zonder ons eerlijke standpunt te verloochenen, bepaalde politici niet te vergeven wat wij hun tegenstanders niet zouden vergeven. Te goeder trouw handelen en je niet onderwerpen aan dubbele normen kan zeer riskant zijn in deze binaire wereld van demagogie en wederzijdse wrok, maar het is de enige manier – volgens deze veteraan – om moreel gezag te behouden. Zonder moreel gezag is ons woord geen cent waard.

Deze populismen van verschillende ideologieën, die elkaar de technologie van intimidatie lenen, zijn tot de conclusie gekomen dat regeren voornamelijk bestaat uit verhalen vertellen. Zo is elke overheidsadministratie tegenwoordig een onophoudelijke fabriek van fictieve literatuur: hoaxes, manipulaties, rookgordijnen, misleidende argumenten. Onafhankelijke journalisten, de spelbrekers die weigeren militanten of kameleons te zijn, of zich te onderwerpen aan de liefdevolle eisen van dubbele standaarden die sommige van hun eigen lezers stellen, liggen in het vizier, omdat zij de enigen zijn die het literaire verhaal van de machthebbers kunnen uitdagen met data en heldere redeneringen. Daarom zijn we op dit moment in de geschiedenis zo gevaarlijk voor de machthebbers.

We gaan ook richting een wereld van leugens, waarin niet alleen overheden en hun online fanatici zullen misleiden, maar ook belangengroepen en pressiegroepen: ze zullen allemaal massaal en kwaadaardig gebruik maken van kunstmatige intelligentie. Heel binnenkort zullen we op deze manier niet meer weten wat waar is en wat een bedrieglijke fantasie. Betrouwbare, traditionele journalistiek zal de enige blijven die we gebruiken om effectief te bepalen wat werkelijkheid is en wat een farce. In een wereld waar leugens de wet zijn, zal de waarheid een nobele bezigheid blijven. Ik zeg dit omdat ik geen pessimist ben; ik geloof niet in het uitsterven van dit beroep, zoals zelfs veel van mijn collega's hebben voorspeld. Ik heb geleefd onder de vreselijke waarschuwing dat radio, televisie en vooral de roman op weg waren naar hun dreigende ondergang. Al deze genres zijn veranderd, maar ze blijven relevanter dan ooit. Laten we het vertrouwen niet verliezen. De inzet is te hoog. Want zoals Pulitzer ooit zei: "Een cynische, huurlingachtige en demagogische pers zal een cynische, huurlingachtige en demagogische bevolking voortbrengen." We hebben nog veel werk te doen.

Ontzettend bedankt.